PopMonument Gouda (de avond vooraf) 
Bijzondere filmavond in het Filmhuis

Filmgeschiedenis in een modern muzikaal jasje

Als reprise van de sfeervolle en indrukwekkende openlucht-voorstelling vorige september bij So What! vertonen we vrijdagavond 14 februari in het Filmhuis nog één keer de grensverleggende Oekraïense filmklassieker De man met de camera (uit 1928) met een live gemixte soundtrack door DJ KLUMSI. Een combinatie om zelf te komen beleven èn enthousiast van te worden — want hoe perfect moderne ritmes samenvloeien in de dynamische montages uit de vroege filmgeschiedenis is nauwelijks in woorden te vatten.

Filmhuis Gouda en PopMonument slaan de handen ineen voor een avond waarin cinema en muziek op unieke wijze samensmelten. Dziga Vertov's pioniersfilm komt van voor de tijd van de geluidsfilm. DJ KLUMSI tovert daar in de filmzaal live een eclectische soundtrack bij, van soul tot moderne electronica.

Het ontwikkelen van deze speciale voorstelling is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de gemeente Gouda.
  

De film

De man met de camera is maar zelden te zien in Nederland. De zwijgende Oekraïense avant-garde film uit de vroege filmgeschiedenis belandde in de Sovjet-unie al gauw op de plank. In de film legt een cameraman één dag in het leven van de grote stad vast, het ‘nieuwe huis van de Sovjetmens’, in al z'n machinedynamiek. Vertov filmde daarvoor in Kiev, Charkiv en Odessa.

Het is een ode aan het stadsleven en tegelijk een lesje film voor de toen relatief onervaren filmbezoeker. Want Vertov zocht naar een manier om met film de waarheid te tonen, ver van de fictie en het drama van theater en literatuur. Film als een eigen en uniek nieuw medium. Hij toont de kijker ook de bouwblokken van de cinema en waartoe dit nieuwe medium in staat is, en hoe perspectief en montage de kijker stuurt maar ook kan manipuleren.

Hij experimenteerde daarom met nieuwe technieken en montage en brengt een duizelingwekkende stroom beelden op gang. Een verhaal is niet nodig – de camera zelf vertelt wat er te zien is. Met zijn ideeën en zijn krachtige visuele stijl laat Vertov ons de energie van de nieuwe sovjetmaatschappij beleven, die vanaf de revolutie in hoog tempo werd opgebouwd, en de fascinatie voor de vooruitgang. Het is een film nog vol van het idealisme over de kersverse communistische heilstaat en vol vertrouwen op een schitterende toekomst. Niet veel later zou de avant-garde waar Vertov deel van uitmaakte in de Sovjet-unie uit de gratie vallen, het einde van de vooruitstrevende kunst.

Dat de originele versie van deze klassieker nog vertoond kan worden, is te danken aan Vertov zelf, die bij een bezoek aan Nederland in 1931 ‘voor de zekerheid’ een filmkopie achterliet bij de Filmliga in Rotterdam. Die werd de basis voor de recente restauratie door het EYE/Filmmuseum.
  

PopMonument Gouda

Na diverse uitverkochte edities in andere steden strijkt PopMonument nu voor het eerst neer in Gouda, op zaterdagavond 15 februari. De Goudse Schouwburg verandert samen met Poppodium So What! de stad in een podium waar muziek, kunst en erfgoed samenkomen.

Met eerder aangekondigde acts als Hiqpy, Nils Davidse, Dressed Like Boys, WIES, Pitou, LUWTEN en Naaz, biedt PopMonument een podium voor alternatieve pop en indie tegen de historische achtergrond van Gouda. Iconische locaties zoals De Waag, Cultuurhuis Garenspinnerij, So What! en de Goudse Schouwburg vormen het decor voor intieme optredens en een verrassend film- en kunstprogramma. Het volledige programma en de laatste artiesten vind je op de site van PopMonument.

Festival-tickets voor zaterdagavond zijn verkrijgbaar via www.popmonument.nl. Voor de films op vrijdagavond en zaterdagmiddag in het Filmhuis kan je een filmkaartje kopen via deze site.

PopMonument Gouda is een samenwerking tussen De Goudse Schouwburg en So What!, mede mogelijk gemaakt door Gemeente Gouda en Cultuurfonds Zuid-Holland.
  

Kneecap: zaterdagmiddag in het Filmhuis

Deze spetterende Iers-gaelische muziek-biopic over het in hun moedertaal rappende rebelse trio Kneecap speelt in Belfast. Kneecap speelt zichzelf en laten een wereldwijde strijdkreet horen ter verdediging van hun cultureel erfgoed. Eenmalig te zien in het Filmhuis — meer info & tickets…
  

Dziga Vertov (1895-1954)

Deze pionier van de film werd in Polen geboren en veranderde zijn naam van David Kaufman naar de Oekraïense artiestennaam Dziga Vertov. Vanaf de Oktoberrevolutie in 1917 begon hij zijn carrière als bevlogen jonge twintiger met bioscoopjournaals, ten dienste van de nieuwe staat, met zijn broer Michael als cameraman en vrouw Jelizaveta Svilova als filmmonteur. Beide werkten later ook mee aan zijn meesterwerk De man met de camera en komen daarin ook in beeld ‘als zichzelf’, filmend en monterend.

Een ‘honger naar waarheid’

Vertov zocht vanaf het begin naar een kunstvorm die in plaats van het traditionele burgerlijke (‘westerse’) narratief zocht naar het objectief verbeelden van het echte leven – de camera als verlengde van het menselijk oog. In dezelfde periode maakte Robert Flaherty pas de allereerste ‘ware’ documentaire, Nanook of the North (1922) en niet veel later werden in Duitsland zogenaamde stads-symfonieën gemaakt zoals Berlin: Sinfonie einer Großstadt (1927) en Menschen am Sonntag (1930) die de dynamiek van het stadsleven verbeelden. Vertov's Man met de camera onderscheidt zich daarvan door een heel eigen signatuur, maar ook door film zelf in zijn werk te betrekken.

De esthetiek die hij ontwikkelde was revolutionair en anti-bourgeois. Hij wilde de ’chaos van de visuele fenomenen die het universum vullen’ vastleggen. Met het construeren en organiseren van deze rauwe beelden volgens zijn theorie van het ‘filmoog’ probeerde hij een nieuw en betekenisvol soort film het licht te laten zien, met meer dan wat je als kijker ooit zelf zou kunnen waarnemen. De man met de camera is daarvan het meest geslaagde voorbeeld.

Vertov's films waren van grote invloed op latere filmmakers. Als hedendaagse filmkijker zou je bijna vergeten hoe vooruitstrevend zijn werk is, met toen nieuwe gereedschappen als beeldbevriezingen, dubbelbeelden en split-screens, versnellingen en vertragingen, associatieve montage of monteren op beweging en stukjes animatie. Het is verrassend te zien dat alles wat je eerder een MTV-clip zou toedichten een eeuw geleden al is bedacht.